زندگینامه ادبی ماموستاخضررادمهر(اشکانی)

مقدمه:
ادب و فرهنگ کردستان همواره خاستگاه بزرگانی بوده است که با قلم و اندیشه‌ی خود در مسیر روشنایی و بیداری جامعه گام برداشته‌اند. یکی از این چهره‌های برجسته، ماموستا خضر رادمهر متخلص به اشکانی است؛ شاعری میهن‌دوست، معلمی دلسوز و روحانی‌ای آگاه که عمر خویش را در خدمت دین، فرهنگ و مردم سپری کرده است (رسولی کیا ۱۴۰۲).
زندگی‌نامه:
ماموستا خضر رادمهر در سال ۱۳۴۹ هجری شمسی (۱۹۶۰ میلادی) در روستای تاریخی اشکان از توابع آلان سردشت دیده به جهان گشود (بوزکانی ۲۰۲۳). تحصیلات ابتدایی خود را در زادگاهش آغاز کرد و سپس برای ادامه‌ی علوم دینی نزد حاجی ملا مصطفی توحیدی رفت و قرآن کریم را در محضر ایشان ختم نمود. بعدها در سردشت، ربط، مهاباد و مدتی در محمودآوای بوکان، تحصیلات دینی خود را ادامه داد و نزد علمای بزرگی چون ماموستا ملا نجم الدین شریعت‌پناه و ماموستا ملا نجم الدین حکمت به فراگیری علوم اسلامی پرداخت و سرانجام از استاد حکمت اجازه‌نامه‌ی «مەلایەتی» دریافت کرد (رسولی کیا ۱۴۰۴).
وی در سال ۱۳۶۹ ازدواج کرد و حاصل این زندگی دو پسر به نام‌های مسعود و منصور است. او هم‌اکنون در آوایی توت آغاج مهاباد اقامت دارد و همچنان در عرصه‌های فرهنگی و دینی فعال است.
فعالیت‌های دینی و اجتماعی  و ادبی و شعری:
ماموستا اشکانی سال‌ها در روستاهای مختلف به عنوان ملا و معلم دینی به تربیت نسل جوان و خدمت به مردم پرداخت. او در کنار مسئولیت‌های مذهبی، همواره چهره‌ای اجتماعی و محبوب در میان مردم بوده و تلاش کرده است تا پیام‌های اخلاقی و انسانی را از طریق شعر و سخن به جامعه منتقل کند (وطمانی ۲۰۲۰).
شوق سرایش شعر در ماموستا اشکانی از نوجوانی شکل گرفت. وی نخستین اشعار خود را از سال‌های پایانی دهه‌ی ۴۰ و اوایل دهه‌ی ۵۰ سرود. شعرهای او بیشتر به زبان کردی و با مضامین آیینی، ملی، اجتماعی و اخلاقی نوشته شده‌اند.
از مهم‌ترین آثار او می‌توان به این موارد اشاره کرد:
قصیده‌ی بُرده به زبان کردی»: ترجمه‌ی منظوم قصیده‌ی مشهور امام بوصیری (اشکانی ۲۰۱۵).
بەڕەو ژیانێکی پاک» (به سوی زندگی پاک): مجموعه‌ای از اشعار اخلاقی، اجتماعی و آیینی (اشکانی ۲۰۱۸).
ده‌ها شعر چاپ‌نشده و دست‌نویس که آماده‌ی انتشار هستند (رسولی کیا ۱۴۰۴).
اشعار ماموستا اشکانی انعکاس روحی پاک، اندیشه‌ای متعهد و قلمی صادقانه‌اند. او در شعرهایش به اخلاق فردی و اجتماعی، ایمان، عدالت‌خواهی، وطن‌دوستی و هشدار در برابر آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد و دخانیات پرداخته است.
جایگاه و اندیشه:
ماموستا اشکانی باور دارد که شاعران و اندیشمندان، سرمایه‌های فرهنگی هر ملت هستند و باید بیش از پیش مورد تکریم قرار گیرند (بوزکانی ۲۰۲۳). او از بی‌توجهی به اهل قلم و فرهنگ در جامعه‌ی امروز انتقاد می‌کند و همواره بر اهمیت حفظ و گسترش میراث ادبی و دینی تأکید دارد. او خود را شاعری می‌داند که رسالتش خدمت به دین، فرهنگ و ملت کرد است؛ شاعری که قلمش را در راه ایمان، وطن و انسانیت به کار گرفته و همچنان در این مسیر استوار ایستاده استماموستا خضر رادمهر (اشکانی) از جمله شخصیت‌هایی است که زندگی‌اش سرشار از تلاش در راه علم، ادب، دین و جامعه بوده است. او معلمی آگاه، شاعری میهن‌دوست و انسانی فروتن است که در دل مردم جایگاه ویژه‌ای دارد. آثار او سرمایه‌ای ارزشمند برای فرهنگ کردی و اسلامی به شمار می‌آید و بی‌شک در آینده بیشتر مورد توجه نسل‌های جوان قرار خواهد گرفت

سردشتنامه – محمدفاضل شوکتی 

سردشتنامه، دانشنامه‌ای جامع و پژوهشی است که تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و فولکلور شهر تاریخی سردشت را در قاب علمی و ادبی بازنمایی می‌کند. این اثر، با گردآوری مستندات معتبر و حفظ اصالت‌های فرهنگی و تاریخی، به گنجینه‌ای ارزشمند از هویت مردمان دیار سردشت بدل شده و تصویری روشن از تاریخ، فرهنگ، نحوه زندگی، سنت‌ها و باورهای مردم سردشت و منطقه موکریان ارائه می‌دهد. هدف از نگارش سردشتنامه، ثبت و حفظ تاریخ و هویت فرهنگی سردشت، معرفی ویژگی‌های جغرافیایی و محیط طبیعی، بررسی زندگی اجتماعی و اقتصادی، سنت‌ها و باورهای مردم، و فراهم کردن منبعی علمی و مستند برای پژوهشگران و دانشجویان است. این دانشنامه همچنین در تقویت شناخت و احترام به تنوع فرهنگی و تاریخی منطقه سردشت و کردستان نقش دارد و به‌عنوان مرجعی معتبر برای مطالعات علمی و آموزشی شناخته می‌شود. این اثر حاصل سال‌ها پژوهش و تلاش مستمر نویسنده است و ضمن ارائه داده‌های تاریخی و جغرافیایی، توانسته ارزشمندترین منابع فرهنگی و فولکلوری این سرزمین را گردآوری کند.

________________________________________

منابع :
اشکانی، خضر. ۲۰۱۵. قەسیدەی بوردی بە زمانی کوردی. مهاباد: نشر محلی.
اشکانی، خضر. ۲۰۱۸. بەڕەو ژیانێکی پاک. مهاباد: نشر محلی.
بوزکانی، عبدالله. ۲۰۲۳. «نوشتاری کوتاه درباره زندگی خضر رادمهر اشکانی.» صفحه فیس‌بوک نویسنده کرد.
رسولی کیا، رسول. ۱۴۰۲. «مصاحبه سۆزی مێحڕاب با خضر رادمهر (اشکانی).» سایت سۆزی مێحڕاب.
رسولی کیا، رسول. ۱۴۰۴. «مصاحبه با ماموستا خضر رادمهر (اشکانی) در مهاباد.» نسخه خطی مصاحبه.
وطمانی، هرمان. ۲۰۲۰. فرهنگ آبادی‌های مهاباد. مهاباد: انتشارات محلی.